نخستین نمایشنامه‌ای که در اوز اجرا شد 

عنایت الله نامور/ دبی: تا قبل از افتتاح مدرسه دولتی برای آموختن سواد در اوز مکتب خانه ها دایر بود. اغلب پسران تجار و بزرگان و دیگر گروه ها  و گاه هم دختران در آنها به آموختن جزء قرآن می پرداختند. پس از آن که آنها در این بخش ماهر می شدند مستقیما کتاب  گلستان سعدی  برای آموزش زبان فارسی در دستور کار بود و حساب هم سیاقی درس داده می شد. در این مکتب خانه ها که در اوز به آنها « کُتاب» می گویند خبری از فعالیت فوق آموزشی مانند ورزش و یا کارهای هنری و فرهنگی نبود.

در اسفند۱۳۰۰ش قانون شورای عالی معارف به تصویب مجلس رسید که به موجب آن تمام امور اجرایی مدارس‌؛ مانند برگزاری امتحانات‌، تهیه برنامه‌های درسی و آموزشی و تشخیص صلاحیت علمی‌ و اخلاقی معلمان‌، به شورای عالی معارف واگذار شد. به سفارش شورای عالی معارف مقرر شد با بررسی نظام آموزش و پرورش کشورهای اروپایی‌، الگویی برای نظام آموزشی کشور انتخاب گردد. سرانجام سیستم آموزش مدارس فرانسه به عنوان الگوی مدارس‌ ایرانی پذیرفته شد.

 با افتتاح اولین مدرسه دولتی در اوز و دانش آموزانی که با لباس متحد الشکل شبه نظامی در مدرسه حاضر می شدند؛ نوع جدید آموزش در اوز شروع شد. این مدرسه به سبک جدید در سال ۱۳۰۷ شمسی با حضور رئیس معارف فارس در آن زمان افتتاح شد. درسها شامل فارسی و حساب و علم الاشیاء بود و حتی در دوره‌ای موسیقی نیز تدریس می شد.  علاوه بر این فعالیت های بدنی و ورزشی هم در دستور کار بود. و دانش آموزان مشق نظامی یاد می گرفتند و هرکدام با تفنگ های چوبی برای آنها ساخته شده بود؛ هر روز رژه می رفتند. ورزش هم در این دوره در اوز شروع شد و فوتبال از اولین ورزش هایی بود که تا قبل از سال ۱۳۱۵ در اوز دانش آموزان یاد گرفته بودند و بازی می کردند. 

 تا سالهای نزدیک به پایان  دوره رضا شاهی از فعالیت های هنری و فرهنگی هنوز خبری نبود. هر چند دو جشنواره برگزار شده بود که یکی از آنها هنگام عروسی شاه با فوزیه در سال ۱۳۱۷ بود ولی دانش آموزان چندان نقشی در آن جشنها نداشتند. 

وضعیت کارهای فوق آموزشی به همین صورت بود تا این که جوانی اهل فرهنگ و ادب از شیراز برای کار معلمی به اوز آمد. ابراهیم بصیری کازرونی بود و در سال ۱۳۱۸ به اوز آمد. خودش با برادرش که او هم معلم بود و به همراه مادرشان به اوز آمدند و در همان خانه حاج محمد رحیم در طبقه بالا سکونت داشتند.  آن زمان در شیراز دوره دبیرستان ۱۱ ساله بود و سال دوازدهم سال انتخاب رشته بود و او دوازدهم را با رشته ادبی به پایان رسانده بود. و برای آن زمانه اوز؛ معلمی که دپیلم تمام داشته باشد درحکم کارشناسی ارشد بود. سایر آموزگاران اغلب فارغ التحصیل دوره های آموزشی نبودند و به قول معروف سواد قدیم داشتند. 

بصیری بیشتراز یک سال ونیم در اوز نبود ولی در همین مدت کوتاه کار های مهمی انجام داد. آن زمان اوز فقط چهار کلاس درس دایر بود و کلاس پنجم و ششم هنوز افتتاح نشده بود . کلاس پنجم را او در اوز دایر کرد و خود معلم این کلاس بود.

او اهل ادبیات بود و اغلب در کلاس از شاعران بزرگ ایران حکایت می کرد و اشعاری برای دانش آموزان می خواند . و این کار را تا زمانی که در اوز بود ادامه داد به نحوی که شور و شوق ادبی در دانش آموزان ایجاد کرد. و آنها هم به شعر و ادبیات علاقمند شدند و شعرها را حفظ می کردند. بسیاری از دانش آموزان آن زمان تا هنگامه پیری هنوز هم اشعار فراوانی از آن دوران در حافظه دارند .

از جمله کار هایش که در ذهن شاگردانش باقی مانده است – که حالا آنها هر یک حدود ۹۰ سال سن دارند- اجرای سه نمایشنامه درآن سال بود. این اولین بار بود که در اوز دانش آموزان نمایشنامه هایی به سبک تئاتر اروپایی برگزار می کردند  .هر سه نمایشنامه را خود بصیری نوشته بود و خودش آنها را  کارگردانی  می کرد.

اولین نمایشانه «خرکریم» نام داشت. که در آن عبدالله حسین نیا و محمد ربیع فرشاد بازی می کردند. نمایشنامه موزیکال بود و صحنه نداشت. در واقع خری را آورده بودند و دو بازیگر یکی سوار بر آن و دیگری افسار خر را گرفته و دور حیاط منزل حاج محمد رحیم می چرخیدند و اشعاری را به نوبت همراه با ضرب می خواندند.

دومین نمایشنامه به نام «لوطی» بود که محمد علی زرنگار در آن نقش بازی می کرد . این نمایشنامه در واقع نوعی درس جغرافیا هم بود و بازیگر با تماشاچیان گفتگو می کرد . در ضمن نمایش شهر ها را معرفی می کردند .یکی از آن اشعار این است: 

بچه کرمانشاه بیستون جاشه

                                           اهل کردستان نرگس کالاشه 

و سومین نمایشنامه که بر روی صحنه با دکور و در سه پرده بود و تعداد بازیگران حدود ۱۰ نفر می شد «شیطون و ملا»  نام داشت . صحنه هم تالار منزل حاج محمد رحیم بود که پرده زده و دکور کرده بودند . در این نمایشنامه هم عبدالله حسین نیا و محمد ربیع فرشاد و عبدالرحمن احمدیان؛ عبدالله محمودیان و چند نفر دیگر  بازی می کردند. بازیگران همه دانش آموزان پسر بودند و دختران در آنها نقشی نداشتند .

این سه نمایشنامه که در طی سال ۱۳۱۸ شمسی اجرا شد درواقع اولین نمایشی است که در اوز به اجرا درآمده است .

ابراهیم بصیری که با برادرش احمد بصیری و مادرش به اوز آمده بود سال دیگر به شیراز برگشت و تا مدتها معلم مدارس شیراز بود. 

ولی کار نمایش در اوز همچنان ادامه یافت و دانش آموزان هر ساله به مناسبت های گوناگون به اجرای نمایش می پرداختند و اهالی هم برای دیدن این نمایش ها حمع می شدند. 

عکس ضمیمه از نمایشنامه‌ای در اوز است  اما حدود سی سال بعد از آن زمان .

(مدرسه بازرگانی ۱۳۵۱-عکاس محمد علی رحیمی)