تهیه عکس ملامحمدهادی کرامتی؛ مولف تاریخ دلگشای اوز با هوش‌مصنوعی

عنایت‌الله نامور: نوه خواهرم خانم بهار کرامتی جوان فعالی است و خیلی علاقمند به اوز و تاریخ و فرهنگ شهر و دیار است. ایشان چندی قبل در رابطه با مشاهیر اوز دنبال عکسی از زنده یاد ملامحمدهادی کرامتی مولف تاریخ دلگشای اوز بود. بهار خانم گفتند که خیلی جستجو کرده است ولی نتوانسته بود عکس از زنده یاد کرامتی پیدا کند. برای خودم من هم جالب توجه بود که عکسی از او در دست هست یا نه؟

اولین جایی که طبعا جستجو کردم کتاب تاریخ دلگشای اوز بود که نه در مقدمه و نه در متن کتاب عکسی از مولف وجود نداشت. در عین حال در کتاب عکسی از محمد رسول کرامتی فرزند ارشد مولف که بر کتاب مقدمه ای نوشته بود وجود داشت. عجیب این بود که زنده یاد ملا محمد هادی کرامتی در سال ۱۳۱۴ شمسی در اوز درگذشته بود و در عین حال مدت‌ها در بمبئی زندگی کرده بود. ما در آرشیو عکس های تاریخی اوزتعداد زیادی از عکس هایی که در بمبئی گرفته شد داریم که تاریخ آنها به بیشتر از یک قرن می رسد. همچنین عکس‌هایی هم از هزار و سیصد شمسی به بعد که در خود اوز گرفته شده است داریم که شاید معروفترین آن عکس دانش آموزان مدرسه اوز است.

منظور این که هم در بمبئی و هم در اوز در آن زمان عکس گرفتن امری رایج بوده است و کم و بیش از این لحلاظ کمبودی به نظر نمی رسد. عکسی هم از پاسپورت مرحوم کرامتی در دسترس بود که تاریخ صدور آن اردیبهشت ۱۲۸۸ شمسی ( ۱۹۱۰میلادی ) بود که متاسفانه در آن عکس دارنده گذرنامه وجود نداشت.

 بعدا با خاندان کرامتی در اوز که ملاقات شد این مساله را پرسیدم. آقای حسین کرامتی و خانم فرشته کرامتی اظهار داشتند که گویا مرحوم ملا محمد هادی تمایلی به عکس گرفتن نداشته است و بنابراین عکسی از ایشان در دسترس نیست .مدتی بعد و با مشاهده عکس هایی که اخیرا از شخصیت های تاریخی ایران با هوش مصنوعی درست می شود؛ به این فکر افتادم که شاید بشود ما هم به واسطه AI از زنده یاد ملا محمد هادی کرامتی عکسی را تهیه کنیم تا چهره و شمایل این شخصیت مهم و تاریخی اوز بر همگان آشکارشود.

پسر خاله‌ام دکتر اردلان غفوری که در قطر مشغول به کار است؛ علاوه بر این که پزشک حاذقی است؛ در کار گرافیک کامپیوتری و هوش مصنوعی هم وارد و هنرمد ماهری در این زمینه است. قصدم از برنامه تهیه تصویر کرامتی، برای دکتر غفوری گفتم و ایشان هم استقبال کردند. مبنای کار را بر عکس پسر ارشد کرامتی او یعنی محمد رسول کرامتی که در کتاب تاریخ دلگشا چاپ شده است؛ گذاشته شد. چند عکس از بازرگانان قدیمی اوزی که همزمان با ملا محمد هادی کرامتی در بمبئی مشغول تجارت بودند؛ نیز برای ایشان فرستادم . ضمنا از اظهارات آقای عبدالعزیز شفیعی که خودشان مرحوم کرامتی را از نزدیک دیده اند و وصف و شکل و شمایل ایشان برای من گفته اند؛ هم مدد گرفته شد. همه اینها مواد خا م ودستمایه‌ای بود که برای این کار جهت دکتر اردلان فرستادم.

یکی دو روز بعد ایشان تعداد ده عکس با لباس های مختلف و پس‌زمینه‌های گوناگون برای بنده فرستادند. من هم ملاحظات خویش را به ایشان اطلاع دادم و این رفت و برگشت عکس‌ها چندین بار انجام شد؛ تا این نهایتا به توجه به همه ملاحظات به این عکس رسیدیم. عکسی که بر پایه و مبنای عکس مرحوم محمد رسول کرامتی باز سازی شده است.

این عکس البته که عکس اصلی نیست ولی می تواند چهره و شمایل زنده یاد ملا محمدهادی کرامتی را برای ما به نمایش بگذارد .از آقای دکتر اردلان غفوری که هنرمندانه این کار را به انجام رساند تشکر می کنم .امید می رود که در آینده ما عکسهایی دیگری از سایر شخصیت های اوز مانند تائب و….را که هنرمندان تاریخ دوست با هوش مصنوعی می سازند؛ مشاهده کنیم تا باکمک این تصاویرهمشهریان قدیمی و تاریخی خود را از نزدیک باز بشناسیم .

عنایت الله نامور- ۲۹ آذر۱۴۰۳ دبی