گفت و گو با محمد قاسم نژاد: پرواز زیبا ترین حس زندگی است

مصطفی ملتفت: در اين شماره برخلاف روال چهار مصاحبه قبلي، با «محمدقاسم نژاد» شهروندي خلاق که بر خلاف جريان غالب در امر شغل و تحصيل، گام برداشته است به گفتگو نشسته‌ام.
در چهار گفتگو قبلی‌ام، «نخبگان تحصيلات تکميلي در حال تحصيل» شهرستان اوز را مدنظر قرار داده بودم که در اين شماره و احتمالاً شماره‌های ديگر، به افراد خلاق در انتخاب مسير شغلي و نخبگان تحصيلي فارغ‌التحصیل نيز به گفتگو بپردازم.

شايد در فضاي آموزشي امروز که رشته‌های پزشکي و پيراپزشکي جو غالب را در بين دانش آموزان ما دارد، بد نباشد که افراد نخبه يا خلاق در رشته‌های تحصيلي به حاشيه رانده‌شده‌ای مثل علوم انساني و هنر و مشاغلي مثل خلباني و… که به نظر دور از ذهن می‌باشند را به شهروندان (بخصوص والديني که حامي فکري_عاطفي دانش آموزان هستند) معرفي کنيم. به اميد اينکه به‌جای یکسان‌سازی هدف‌ها و آرزوها، بتوانيم نوجوانان و جوانانمان را به سمت «خودشکوفايي» (پيدا کردن خود و مسیر موردعلاقه‌شان) سوق دهيم.

لطفاً خودتان را معرفي کنيد؟
محمدقاسم نژاد هستم فرزند اکبر متولد ۱۳۷۴
ديپلم تجربي از دبيرستان نمونه دولتي لار،
ليسانس حسابداري از دانشگاه پيام نور اوز،
و هم‌اکنون دانشجو کارشناسي ارشد در تهران هستم.
و دانشجوي خلباني در موسسه خلباني پارسيس کيش هستم.
يک برادر و يک خواهر دارم که برادرم در رشته تعمير و نگهداری هواپیما و کارشناسي ارشد موتور جت در دانشگاه فردوسي مشهدمي باشد.
مثل‌اینکه علاقه به هواپيما با خانواده شما عجين شده؟ اين مسئله دليل خاصي دارد؟ يا اتفاقی است؟
بله در اين خصوص بايد بگويم من و برادرم هردو از دوران نوجوانی در اين رؤیا و فکر بوده‌ایم اما اينکه بخواهيم اقدام کنیم آن‌چنان تصميمي نداشتيم و ازآنجاکه ابتدا من به اين رشته واردشدم برادرم هم پا به اين عرصه گذاشت.
از چه موقع ايده خلبان شدن را در سر پروراندي؟ و دلیلش چيست؟
از همان ابتداي کودکي مانند بسياري از کودکان که در جواب می‌خواهید در آينده چه‌کاره شويد می‌گویند خلبان، به اين شغل و بهتر بگويم اين حرفه بسيار زيبا علاقه‌مند شدم و از همان دوران نوجوانی از طريق آموزش‌های مجازي به‌صورت خودخواه شروع به مطالعه کردم. درواقع به رؤیای کودکيم جامه عمل پوشاندم.
تاکنون چه مراحلي را طي کرده‌ای؟
تاکنون من ۱۰۰ ساعت پرواز با هواپيماهاي آموزشي در کارنامه خوددارم و مدارک زميني خلباني فوق سبک (يو ال – پي پي ال) و مدرک خلباني شخصي گرفته‌ام. مدرک (سي پي ال) به معناي خلباني تجاري بوده که کاربرد حمل‌ونقل تجاري داشته؛ درواقع يک خلبان ايرلاين حداقل بايد اين مدرک را داشته باشد و هم‌اکنون در مقطع (آي آر) مشغول به تحصيل هستم که مقطع پاياني بوده که (آي آر) به معناي کار با ابزار پيچيده هواپيما درصورتی‌که ديد بيرون به‌شدت پايين و يا صفر باشد.

اگر شخصي بخواهد خلبان شود چه مراحلي را باید طي کند؟
در حال حاضر موسسه‌هایی در تهران حضور دارند که به جذب هنرجو می‌پردازند اما در ابتداي کار بگويم شايد خلباني به اسم بسیار زيبا بوده، اما درواقع کساني که وارد اين رشته شده و می‌توانند با مدرک و دانش بيرون بيايند به‌شدت کم می‌شود چون‌که درس‌های بسيار زياد از تمامي منابع فيزيک، رياضي شيمي و قوانین دربرمی گيرد که شخص علاوه برگذراندن آن‌ها بايد در عمل هم به‌خوبی از هدايت کردن يک هواپيما برآيد.
هم‌اکنون سه مرحله «پي پي ال – سي پي ال – آي آر» که عرض کردم را يک مرحله کلي کرده اند که ديگر فرد فقط يک دوره را باهم خوانده و امتحان می‌دهد و شخص بايد ۱۴۰ ساعت پرواز داشته که طبق قوانين ايران و سازمان هواپيمايي حداقل زمان است و شخص مجاز به دريافت گواهينامه خلباني هست.
در ادامه درس‌های خلباني شامل: meteorology هواشناسي پرواز،navigation، ناوبري هوايي، radio navigation، ناوبري از طريق دستگاه‌هاي ناوبري،airframe and system، بدنه و سیستم‌های هواپيما شامل اکسيژن و دماي داخل و فشار،power plant، موتور و موارد آن؛ electrics؛ برق هواپيما،instrument ابزارآلات داخل کابين،principles of flight، اصول آيرودايناميک پرواز،performance توانايي مانور هواپيما در شرايط مختلف،mass and balance وزن و نحوه بارگيري،flight planning برنامه‌ریزی‌های پروازي،airlaw قوانين هوايي شامل ۱۹ کتابچه قانون مختلف،Arial performance بدن شناسي انسان در ارتفاعات (معني خود درس نه تحت الفظي)،operational procedures عملياتي کردن پرواز،communication ارتباطات راديويي
درباره مسائل مالي بايد عرض کنم تمامي مؤسسات آموزشي به‌صورت آزاد بوده و تمام هزينه تحصيل بر عهده خود دانشجو بوده که شامل کلاس‌ها زميني و ساعات پروازي که هم‌اکنون به بالاترین نرخ خود رسيده هست که می‌توانند با موسسات تماس گرفته و سؤالات را طرح کنند اما اگر کسي بخواهد اکنون وارد اين رشته شود بايد ۲۵۰ تا ۳۰۰ ميليون فقط براي تحصیل کنار بگذارد.
از تجربه‌ات در اولين پرواز يا خاطره يک پرواز متفاوت برايمان بگو؟
پرواز زیباترین حس زندگي است. وقتي شما به آسمان پرواز می‌کنید بيشتر به زيبايي پدیده‌های خداوند توجه می‌کنید و خاطرات زیبا زماني است که واقعاً تمامي اساتيد از دانش و عمل شما در پرواز رضايت تمام داشته باشند و بتوانيد بدون دخالت آن‌ها تمام پرواز را انجام دهيد.
در ادامه بايد بگويم شخص خلبان بايد بتواند در لحظه چند کار را باهم انجام دهد و تصميمات بسيار عالي می‌گوییم که خلبان باید داشته باشد.best judgment حياتي بگيرد و درواقع ما به آندر خصوص شغل هم نمی‌توانید برنامه‌ریزی خاصي براي زندگی داشته باشيد چون چه‌بسا روزهاي تعطيل و ايام عيد و جمعه شما پرواز هستيد
بهترين لحظه و شادترین لحظه براي من يا شايد بسياري دیگر زمان «سولو» شدن هست چون آن زمان اولين بار بعد چند ساعت آموزش کم بايد يک هواپيماي آموزشي را به‌تنهایی و بدون حضور هيچ شخصي ايمن به زمين نشانده و ازآن‌پس ديگر حسی عجیب و متفاوت نسبت به قبل داريد و بهترين خوبي اين است کهمي توان به شهرهاي ديگر پرواز کرد. نه اکنون، در آينده و در قسمت حرفه‌ای‌تر شما می‌توانید به‌جای جاي دنيا به‌صورت رایگان سفر کنيد و اين براي من بسيار جذاب هست.
نقش خانواده دررسیدن به موفقيت شما چيست؟
در اين راه خانواده‌ام بسيار مشوق بنده بودند و بسيار از این پشتیبانی آن‌ها سپاسگزارم که هميشه به من روحيه و اميد فراوانمي دهند؛ و می‌خواهم از دوستان اوزي ساکن تهران که واقعاً به بنده لطف داشته‌اند تشکر کنم که مانند عضوي از خانواده خود با من رفتار کرده‌اند؛ و از این‌که شهرستان اوز چنين مردم بافرهنگ دلسوز نسبت به آينده همشهريان خود دارد، خوشحال هستم و افتخار می‌کنم که در اين جغرافيا و فرهنگ زاده شده‌ام.

تا پايان آخرين مدرک شما براي پرواز با هواپیمای مسافرتی چه مدت ديگر طول می‌کشید؟
اکنون من به لطف الهي در آخرين مرحله هستم و سعي خواهم کرد که هرچه زودتر اين مرحله را به پايان رسانده و بتوانم خدمتگزاري براي مردم عزيز در اين عرصه تا جايي که بتوانم باشم.
بزرگ‌ترین مشکل يا مانعي که در اين مسير چندساله داشته‌اید چه بوده است؟
در اين مدت يک سال و نيم درس‌ها به‌هیچ‌عنوان برايم دشوار نبوده چون به‌شدت علاقه‌مندم و مستعد يادگيري؛ اما مسائل مالي برايم به‌شدت دشوار بوده و هست. چون اين رشته خصوصی بوده خيلي زياد هزینه‌بر هست و علاوه بر هزينه تحصيل، هزينه زندگي و مسکن در تهران به‌شدت بالا هست و امیدوارم با ياري خداوند و خيرين شهر، بتوانم اين مدت مانده را به اتمام برسانم.
دليل مصاحبه‌ام با شما اين بود که بر خلاف جریان پرواز کرديد و به دنبال علاقه‌تان رفتيد؛ بعيد می‌دانم در پنجاه سال گذشته از اوز کسی برای خلباني اقدام کرده باشد! شما کسي را می‌شناسید؟ و توصيه شما براي افرادي که خلاق هستند و می‌خواهند به دنبال علاقه‌شان بروند (بااینکه خانواده و مدرسه و جامعه از او چیز دیگری انتظار دارند) چيست؟
بله بايد بگويم ابتداي کار به‌شدت کار برايم دشوار بود چون برای به دست آوردن اطلاعات خيلي تلاش کردم تا بتوانم به اطلاعات اندکي دست‌یابم و مسيرم را به‌درستی پيش بگيرم. ولي باید بگویم آن‌چنان مصمم بودم که با خود گفتم «آري من می‌توانم و باید انجام دهم» و با توکل بر خدا پيش رفتم؛ و اين علاقه بود که من را در مسير نگه می‌داشت. بايد بگويم در ۵۰ سال اخير اوزي‌هاي زيادي بودند که اقدام به خلباني کرده‌اند ولي بيشتر خارج از کشور بوده؛ ولي در ايران خير کسي را نمی‌شناسم! ولي هم‌اکنون خلبانان خوبي را می‌شناسم که در جای‌جای دنيا در حال خدمت هستند.
اما در قسمت دوم سؤالتان بايد عرض کنم که دوستان بايد بدانند که «ترس بزرگ‌ترین مانع رسيدن به رؤیا است.» ترس شمارا ضعیف می‌کند. من هميشه حامي کساني هستم که می‌خواهند وارد رشته‌ای شوند که باجان و دل به آن علاقه دارند. متأسفانه مدارس به‌شدت مادی‌گرا شده و فقط به بازار کار رشته فکر می‌کنند؛ و چه‌بسا انسان‌هایی که به دنبال علاقه‌شان بروند موفق شده و اتفاقاً می‌توانند از طريق علاقه‌شان به درآمد هم برسند. منطقه خودمان سرشار از استعداد هست ولي بايد عرض کنم استعداد به‌تنهایی موفقيت نمی‌آورد. تلاش و صدالبته پشتيباني مادي و معنوي از سوي خانواده و بزرگان شهر می‌خواهد که بتوان آینده‌ای روشن براي جوانان و شهرستان داشت. «ساختن نيرويي خلاق و آینده‌ساز براي شهرستان نيازمند برنامه‌ریزی، اعتماد به جوانان و سرمایه‌گذاری» هست.
چند کتاب را به مخاطبين معرفي کنيد؟
درزمینهٔ کتاب در اين رشته کتاب‌های بسيار زيادي موجود هست که همه به زبان انگليسي است.
سخن آخر؟
و در پايان از شما آقای ملتفت و همکارانتان در اين نشريه تشکرمي کنم که با اين کار بسيار زيبا زمينه را براي جواناني که می‌خواهند راه علاقه را دنبال کنند فراهم می‌کنید و براي تمام جوانان شهر و پويا آرزوي موفقيت و پويايي رادارم.