زيبا سازي جاده ها، خيابانها و اماكن عمومي شهر اوز با كاشت درخت كنار(سدر) تحقق ببخشيم.

عبدالصمد صمدي: شهر اوز بخاطر شرايط خاص اقليمي، آب و خاك، موجب شده است كه  از نظر درصد پوشش فضاي سبز در محيط شهري و اطراف آن بسيار فقير ‌باشد. در جامعه امروز بشري، نزديك بودن محيط زندگي شهري به فضاي سبز بسيار مورد توجه مي‌باشد. لذا براي رسيدن به شرايط مذكور مي‌بايد اقدام شايسته و مناسبي صورت گيرد. ترويج و توسعه فضاي سبز در توسعه شهري و بالابردن شاخص توسعه و پيشرفت هر شهر كمك مي‌كند.

فضاهاي سبز در محيط شهري به عنوان يکي از معيارهاي توسعه پايدار شهري جوامع مطرح بوده و در عين حال معياري براي ارتقاي کيفيت فضاي زندگي محسوب مي شوند. از اين رو توزيع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهميتي بسيار دارد. کارشناسان محيط‌زيست معتقدند كه توسعه‌ي شهرها دور از طبيعت، موجب قطع رابطه انسان با محيط‌زيست مي‌شود. همچنين كارشناسان محيط زيست معتقد هستند که اهميت فضاهاي سبز در محيط شهري تا آن حد است که فضاي سبز به‌عنوان يکي از شاخص‌هاي توسعه‌يافتگي جوامع مطرح مي‌شود. يا بعبارتي توسعه فضاي سبز شهري و حومه و دلپذير نمودن محيط زندگي شهري نيز ميتواند بعنوان يكي از پارامترهاي توسعه شهري تلقي شود.

مهم‌ترين تاثيرات فضاي سبز در شهرها کاهش آلودگي هوا، کاهش آلودگي صوتي، تعديل دما، افزايش رطوبت نسبي، تلطيف هوا و جذب گرد و غبار است.

 فضاي سبز شهري: فضاهاي سبز شامل درختان و گياهاني هستند كه به عنوان ششهاي شهر به کار گرفته مي‌شوند.

فضاها و سطوحي که با کاربري فضاي سبز در شهرها ارتباط پيدا مي­کنند، به سه دسته زير تقسيم ميشوند.

 الف-فضاي سبز عمومي:  كه بازدهي اجتماعي دارد و براي گذران اوقات فراغت، تفريح و مصاحبت با دوستان و گردهمائي اجتماعي و فرهنگي استفاده مي‌گردد. اينگونه فضاها معمولا بعنوان « پارك» ناميده ميشوند.

ب-فضاي سبز نيمه عمومي: مانند پارك مي‌باشد اما استفاده كنندگان  آن محدودتر هستند مانند محوطه‌هاي بيمارستانها، پادگانها و ادارات دولتي  وغيره

ج- فضاي سبز خيـاباني: از فضاي سبز شهري هستندکه به طور معمول درختکاري حاشيه باريکي از حد فاصل مسيرهاي پياده‏رو و سواره­رو ها را تشکيل مي­دهند و يا به صورت متمرکز در فضاهاي نسبتاً کوچک ميادين و يا در زمينهاي پيرامون بزرگراهها و خيابانها شکل گرفته­اند.

در حال حاضر يكي از مهمترين موضوعي كه براي توسعه فضاي سبز  شهر اوز مطرح است انتخاب درخت يا درختاني مناسب و سازگار براي احداث فضاي سبز مي‌باشد. براي منطقه اوز با توجه به محدوديتهاي خاص آب و هوائي، آب و خاك شور، بايد درختي انتخاب شود كه داراي خواص زير باشد:

– نياز آبي كمي داشته باشد يا بعبارتي به شرايط خشكي مقاوم باشد.

– به هواي گرم و طاقت فرساي سال تابستان مقاوم باشد.

– به شرايط آب و خاك شور مقاوم باشد.

– هزينه نگهداري كمي داشته باشد.

–  درخت طول عمر طولاني داشته باشد.

– درخت مثمر باشد.

– درخت  هميشه سبز و سايه دار باشد.

درحال حاضر درختي مناسب‌تر و سازگارتر كه داراي شرايط فوق باشد و تجربه ماندگاري آن براي مردم و مسئولين منطقه شناخته شده باشد به جز درخت كنار  (سد)  نمي‌باشد. كنار درختي است هميشه سبز با تاج بسيار پهن که گاهي قطر تاج آن تا ۱۵ متر و ارتفاع يا بلندي  آن به ۱۰ متر ميرسد و طول عمر آن  حدود يكصد سال مي‌باشد. از برگهاي پودر شده اين درخت براي شستشوي موي سر و بدن  ازآن استفاده مي‌شود. در هواي گرم و طاقت فرساي تابستان شهر اوز درخت كنار پناهگاه و سايه باني براي دور ماندن عابران و مسافران وسايط نقليه عبوري از تابش مستقيم وگرماي آفتاب خواهد بود. ميوه درخت كنار خوش طعم و لذيذ مي‌باشد كه بسيار مورد توجه مردم مي‌باشد. اين درخت بومي منطقه بعنوان نمادي از درختان پايدار و هميشگي شهر اوز مي‌باشد. درخت كنار بعنوان «مقاوم ترين درخت ميوه دار» سازگار با شرايط سخت اقليمي، آب و خاك نامناسب شناخته شده است. اين درخت بعلت داشتن ريشه عميق بعد از استقرار و ريشه دواندن در خاك، يك بار درماه آبياري‌ مي‌شود.

كاشت درخت كنار در حاشيه جاده هاي حوزه استحفاظي اوز ، شرايط زير فراهم مي‌نمايد

• ايجاد سرسبزي، جذابيت و زيباسازي جاده‌ها

• ايجاد مكاني براي توقف و استراحت موقت مسافران وسايط نقليه عبوري بخصوص در فصول گرم سال.

• بهره‌مند شدن مردم از ميوه خوراكي آن و امكان ايجاد اشتغال براي ساكنان مجاور جاده براي چيدن ميوه درخت كنار و يا برگهاي آن بعنوان سدر.

• سوق دادن زنبورداران بومي و غير بومي براي توليد عسل كنار يا عسل سدر در فصل گلدهي درخت كنار.

• ايجاد تفرجگاههاي مناسب براي مردم منطقه بخصوص در مناطق نزديك به شهر، درصورتي كه امكانات توقفگاهي براي آن فراهم شود.

• بهبود روحيه شادابي و رضايتمندي در مردم

• ايجاد راهنما براي رانندگان وسايط نقليه عبوري براي تشخيص مسير جاده و جلوگيري يا كاهش تصادفات احتمالي.

• ايجاد زيستگاهي مناسب براي پرندگان بومي و مهاجر

• ايجاد بزرگنمائي و گسترده تر نشان دادن وسعت منطقه شهري

• بهبود و افزايش ميزان سرانه فضاي سبز و ارتقاي سيماي مبلمان شهري.

• تلطيف رطوبت هوا و بهبود محيط زيست 

خواص ميوه درخت كنار(نام علمي كنار–   (Ziziphus:

ميوه کنار سرشار از مواد قندي و ويتامين ها(A , B , C , D3 , K )  و  مواد معدني بويژه فسفر، منگنز، روي، پتاسيم، کلسيم، آهن و كارتن مي باشد. ميوه آن براحتي هضم و اثر ملين آور و گوشت ميوه آن شيرين و خوشمزه است.

از ويژگيهاي خوب درخت كنار ، اين است كه در زماني كه بسياري از درختان و گياهان ساير مناطق استان فاقد گل مي‌باشند درخت كنار به گلدهي مي‌نشيند كه اين امر موجب مي‌شود كه بسياري از زنبورداران بسوي خود جلب نمايد. در صورت مساعد بودن شرايط جوي معمولا درخت كنار سالي دوبار  گل ميدهد. در سالهاي اخير در استان بوشهر بخاطر وجود گسترده درخت كنار، سالانه حجم زيادي عسل كنار توليد و در بازار عرضه مي‌شود. عسل درخت كنار از بهترين نوع عسل مي باشد كه  خريداران بسياري دارد. كاشت درخت كنار در حاشيه راههاي منطقه اوز نيز موجب ميشود كه همه ساله تعدادي زنبوردار بومي و يا غيربومي استانهاي مختلف بسوي خود جذب نمايد كه به نوعي اشتغال زائي و توليد عسل نيز خواهد بود. به اميد اينكه در سالهاي آتي شاهد توليد عسل درختان كنار در شهر اوز باشيم.

از ويژگيهاي مهم درخت كنار ميتوان از خواص «انتي اكسيدان» ميوه آن نام برد كه در منابع معتبر خارجي بعنوان يك «ميوه ضد سرطان» از آن نامبرده شده است. در اين رابطه شايد نياز به مطالعه مقالات زياد منابع خارجي باشد. در منابع داخلي كمتر در اين مورد ذكر شده است اما مواد رنگدانه موجود در ميوه كنار بخودي خود يك «آنتي اكسيدان» قوي مي‌باشد.

در مورد نحوه تكثير و كاشت درخت كنار بعلت طولاني شدن مطالب كه خارج از حوصله خوانندگان مي‌باشد صرف نظر نموده و خوانندگان محترم علاقمند، به مقاله اي از اينجانب تحت عنوان «آب، خاك ودرختان بومي منطقه را پاس بداريم»  كه در نشريه عصر اوز يا سايت عصر اوز به آدرس زير منتشر شده است ارجاع نمايند. در اين زمينه نيز مطالب بسيار زيادي در اينترنت و متون علمي ميتوان يافت يا جستجو نمود. درصورت امكان در وقت ديگري در مقاله جداگانه اي  بطور كامل نحوه كاشت و داشت و برداشت درخت كنار با ذكر جزئيات تهيه و ارائه خواهم نمود.

در حال حاضر كاشت درخت ابريشم در سطح خيابانهاي شهر اوز مرسوم مي‌باشد. اين درخت براي پياده‌روهاي كم عرض يا وسط بلوارهاي با عرض كم و تنوع بخشي به نوع درختان شهر مناسب مي‌باشد. نياز آبي درخت ابريشم بيشتر از درخت كنار بوده و از زيبائي خاصي نيز برخوردار مي‌باشد. براي جاده هاي بيرون شهر يا بلوارهاي عريض و پارك‌ها يا فضاهاي آموزشي، موسسات و ارگانهاي دولتي، بيمارستانها و ميادين شهر و اطراف اماكن ورزشي كه محدوديت فضا و زمين وجود ندارند. كاشت درخت كنار ترجيح داده مي‌شود چون داراي ويژگيهاي بسياري است كه قبلا به آن اشار شد. بنابراين پيشنهاد مي‌شود نسبت به كاشت درخت كنار در حاشيه جاده‌ها واقع در محدوده استحفاظي شهر اوز شامل جاده‌هاي اوز به گراش ولار، جاده اوز به خنج  و جاده بلوكات اقدام شود. همچنين لازم است ضمن رعايت مقررات، درختان در منتهي اليه حريم جاده‌ها  كاشته شوند. فاصله كاشت درخت كنار براي احداث باغ و از نظر اقتصادي معمولا ۸*۸ متر توصيه مي شود.  اما براي كاشت در مسير جاده با توجه به شرايط خاص ميتواند فاصله آنها متفاوت باشد.

در پايان اشاره مي‌شود كه فرهنگ توسعه كاشت درخت كنار در حاشيه جاده‌ها و اماكن عمومي لازم است با هماهنگي ارگانهاي محلي در كل منطقه لارستان مورد توجه قرار گيرد. درصورت تحقق آن، تاثير بسياري زيادي بعنوان يك منطقه نمونه گردشگري براي جلب مسافران و توريست‌ها خواهد داشت. ترويج كاشت درخت كنار موجب بهبود و گسترش سطح پوشش گياهي و جنگلهاي كشور مي‌گردد و اين موضوع ميتواند در سطح استانهاي جنوبي كشور مورد توجه قرار گيرد. معمولا نوع درختان كاشته شده در ورودي يا خروجي هر شهر و منطقه معرف نماد درختان همان شهر و ديار مي‌باشد. بايد نسبت به ترويج كاشت درخت كنار در جاده هاي بين شهري و روستائي منطقه و نگهداري از آنها توسط افراد و گروههاي مردمي خودجوش، فعاليتهاي لازم صورت گيرد. اينكار ميتوان در مدارس و دبيرستانها و دانشگاههاي منطقه فرهنگ سازي شود و هر ساله در فصل درختكاري اقداماتي براي كاشت و توسعه آن صورت گيرد.

 همچنين در زمينه گونه‌هاي مختلف درخت كنار كه تاكنون بيش از ۴۰ گونه آن شناسائي شده است ميتوان يك مركز تحقيقاتي با همكاري موسسات ذيربط و دانشگاههاي اوز راه اندازي نمود تا كارشناسان ارشد بتوانند در چارچوب پايانامه خود، از اين مركز تحقيقاتي استفاده نمايند.

اقداماتي كه توسط گروههاي مردمي شهر اوز تحت عنوان «هر نونهال يك نهال» يا «توسط شهرداري و شوراي شهر» يا ارگانهاي ذيربط شهر اوز در دست اقدام مي‌باشد بايد مورد حمايت بيشتر نهادها، سازمانها و مردم قرار گيرد و جاي قدرداني، تشكر و سپاسگزاري دارد. درتصاوير زير چند مرحله از رشد درخت كنار از مرحله گلدهي تا رسيدن ميوه و استفاده از فضاي سبز و محل توقفگاه حاشيه جاده و يا در سطح شهر نشان داده شده است.