فاطمه کمال نژاد: هر کجا برکه ای نشسته به خاک
بی شک آنجاست مرز لارستان
گر بهارش بگسترد دامن
می شود قالی بهارستان ( سید مصطفی کشفی)
مدتی است که روزانه چندین پیام در فضای مجازی برایمان ارسال می شود که ما را تشویق به مصرف کم تر آب می کند ، یا روش های صحیح مصرف را بازگو می کند ، یا حتی گاهی اشاره می کند. اگر ما شیوه های صحیح مصرف را فرا نگیریم و به کار نبندیم ممکن است در آینده فرزندانمان مجبور به جیره بندی آب شوند . و متاسفانه این سال ها به قول سعدی آسمان بر زمین بخیل شده است. و بدین سبب این یک ماه اخیر در چندین شهر از جمله دیار لارستان نماز طلب باران ( نماز استسقاء) برگزار شده است.
اما آن چه که مرا به نوشتن این سطور ترغیب کرد ; پیامی بود که چندی قبل در فضای مجازی بدستم رسید. در این پیام که چندین بار افراد مختلف برایم فرستادن و هر کس ایده آن را منتسب به خود می دانست; توجه به حفظ و مرمت آب انبارهای لارستان اشاره می کرد.
بعد از خواندن این پیام به یاد دو چیز افتادم . اول آن که ایده آن را یکی از اعضای شورای چهارم شهر در زمان کاندیداتوری خود گفته بود( که در این باب در ادامه مطلب بیشتر توضیح می دهم) . دوم به یاد نوشته خودم افتادم.
در اردیبهشت ماه ۱۳۸۸-سال نهم-شماره۱۰۲عصر اوز مطلبی تحت عنوان آب ، آب انبار و بهداشت نوشتم و در آن گفتم:
“در تاریخ ۸۷/۸/۲۶ برنامه ای از شبکه چهار سیما پخش شد که در این برنامه به تهیه آب شیرین از دریا (شیرین سازی آب دریا) اختصاص داشت و بسیاری از دانشمندان و صاحب نظران که موی در راه علم سپید کرده اند به ایراد سخن پرداختند . بسیاری از بزرگان با برشمردن محدودیت منابع آب شیرین یکی از بزرگترین دغدغه های فکری بشر را در آینده نه چندان دور تامین آب شیرین خواندند و حتی بسیاری گام را فراتر نهاده و جنگ های که در۴۰-۵۰سال آینده حادث می گردد را هم بر سر تامین همین نیاز بشری دانستند . در این میان یکی از صاحب نظران که خود را اهل گرمسار با ۷۸سال سن معرفی کرد و متاسفانه نام شریف وی را از یاد برده ام کمبود آب شرب را در آینده ای نه چندان دور به پیری یک انسان تشبیه کرد و چه بسا نتوان پیری را از میان برداشت ولی می توان روند آن را به تعویق انداخت و در بهترین نوع آن ، این است که مدیریت آب داشته باشیم که خود مدیریت به چهار بخش تقسیم می گردد:
۱-مدیریت منابع ۲-مدیریت انتقال ۳- مدیریت مصرف ۴-مدیریت بازیافت آب مصرفی
که یکی از مثال های مدیریت منابع استفاده بهینه از آب باران می باشد و این بزرگوار در ادامه سخنان ، با نام بردن از شهرهای اوز، گراش، لار و بستک در جمع آوری آب باران و استفاده از آن، که در کشور استرالیا نیز صورت می گیرد را یکی از راهکارهای خوب برشمرد.
وقتی برنامه تلویزیونی به پایان رسید با خود اندیشیدم چقدر تفکر مردم شهرم بدین سو متمایل است و صداها همچون زنگ در گوشم طنین انداخت:
” آب این آب انبارها قابل شرب نیست” ، “چه زمانی از این آب انبارها راحت می شویم؟” ، ” خیرین به جای آب انبار سد بسازند” و …. ولی واقعیت این است که جمع آوری آب در آب انبار به زعم خود بد نیست بلکه راه های انتقال یا مدیریت انتقال و همچنین بهداشت آن باید اصلاح گردد. در انتهای فصل بارندگی سال جاری ، به رغم این که بارندگی خوبی داشتیم ولی حجم زیادی از این آب قابل شرب نبود ; چرا که در راه انتقال آب به آب انبارها فضولات حیوانی و زباله های حاوی مواد قابل بازیافت و غیر قابل بازیافت به این مخازن حمل گردیده بود و هر انسانی بهتر می داند در معرض آب قرار گرفتن زباله ها و فضولات حیوانی ، عملکرد میکروارگانیسم های آن را تسریع کرده و گاها باعث ایجاد بیماری می گردد.
پس بهتر نیست ما همچون نیاکانمان در شهر اوز قبل از شروع فصل بارندگی مسیرها و زمین های آبگیر از باران را پاکسازی کنیم تا هم سهمی از آب پاکیزه داشته باشیم و هم با ذخیره آب باران، کاهش منابع آبی یا به اصطلاح پیر شدن رو به تعویق اندازیم. چرا که گسترش جمعیت شهری رابطه مستقیم با افزایش نیاز آبی دارد و چه بسا در آینده آب لوله کشی قابل شرب پاسخگوی نیاز فرزندانمان نباشد و باز بهترین منابع آبی همان برکه ها باشد و به قول معروف :
هر چه که خار آید
روزی به کار آید “.
سال ها از این مقاله می گذرد امروز خوشبختانه شاهدیم ; گروه ها و انجمن های در سطح شهر فعالیت می کنند که به طور خود جوش ، مسیرها و آبراه های که آب را به برکه منتقل می کنند از ضایعات پاکسازی می کنند. و جالب است اکثر آنان که در این فعالیت مشارکت دارند از افراد تحصیلکرد بشمار می روند. و دیگر کسی از برچیده شدن برکه ها حرف نمی زند.
شاید همین پی بردن به اهمیت وجود برکه هاست که هر کسی می خواهد ایده حفظ و مرمت آب انبارها را به خود نسبت دهد!!!
باری ، همان طور که گفتم: عضو دوستدار محیط زیست ، مهندس فرهاد رحمن زاده در زمان کاندیداتوری خود به حفظ و مرمت و احیاء برکه ها اشاره کرده بود.
و هم اوست که برای اولین بار ایده ثبت برکه های سطح شهر اوز را در شبکه استانی مرکز فارس داده است.
بدین جهت مصاحبه ای با وی ترتیب دادم تا از نتیجه عملکردش مطلع شوم.
پس از خوشامدگویی و تعارفات متداول از رحمن زاده در مورد اقدامات انجام شده در ثبت برکه های سطح شهر اوز پرسش کردم.
در پاسخ گفت: ” اردیبهشت ماه۱۳۹۳ به همراه آقایان راستگو و محبی و سرکار خانم نامی اعضای شورای شهر ، فعالین فرهنگی و اقتصادی اوز و هنرمندان اوزی به صدا و سیما مرکز فارس رفتیم که در آنجا برای اولین بار ایده ثبت برکه های سطح شهر را مطرح کردم. و از مسئولین خواستم ; به علت اقلیم خشک منطقه و بارش کم در سالیان اخیر بهتر است برکه ها ثبت ملی و حتی جهانی شود . تا بودجه ای از طرف سازمان های ذی ربط به منظور حفظ و مرمت آن اختصاص یابد.
در ماه رمضان همان سال اگر اشتباه نکنم تیر ماه یا مرداد ماه سال۹۳ بود در حاشیه نشستی در بخشداری با دکتر جعفرپور نماینده مجلس در مورد پروژه ثبت برکه های سطح شهر صحبت کردم . و به ایشان پیشنهاد دادم که طرحی به مجلس ارائه شود که سالیانه بودجه ای از طرف دولت به منظور حفظ و مرمت آب انبارها اختصاص داده شود و این بودجه زیر نظر هیات امنای متشکل از نمایندگان بخشداری، اداره اوقاف و شورای شهر هزینه شود. دکتر جعفرپور از این پیشنهاد استقبال کردند و قول مساعد همکاری دادند. پس از آن بود که فراخوانی از طرف شورای شهر داده شد که در آن از افراد علاقه مند به آمار برداری از برکه ها دعوت به همکاری شد.
در این بین افراد زیادی اعلام آمادگی کردند. اما در نیمه راه از ادامه همکاری بازماندند. و فقط سه تن از همشهریان بی ادعا که هیچگاه نخواستن نامشان برده شود با جدیت همکاری کردند و سپس افزود: سهیل خضری، احمد نوبختی و عبدالرحمن بنار، آمار تمامی برکه های سطح شهر و حومه شهر را ثبت کردند. و این آمار را در اختیار شورای شهر قرار دادند .
و هم اکنون روند ثبت برکه ها توسط شورای شهر در حال پیگیری است “.
وقتی در مورد جزئیات ثبت پرسیدم ; رحمن زاده نخواست بیش از این وارد جزئیات شود. و ابراز امیدواری کرد پس از حصول نتیجه اخبار آن در اختیار همشهریان گرامی قرار خواهد گرفت .
با آرزوی موفقیت برای او و همکارانش در شورا خداحافظی کردم و از حضورش مرخص شدم.
خدا خیرش بهد مهندس رحمانزاده ۲دلسوز شهر وطبیعت
اي كاش مثل ساير جاها المان بركه شورا درست كرده بود.
بسیار عالی.
خدا قوت
مقاله مفيدي بود اميدوارم پيگيري هاي بعدي نيز صورت گيرد و ارائه اين مطلب موجب تشويق سايرين در توجه بيشتر به اينگونه مسائل باشد.اين بركه ها ميرات زحمات گذشتگان و خيرين دلسوز ميباشد كه تا كنون براي بقاي مردم اوز با طبيعت دست و پنجه نرم كردند و حاصل زحمات آنان اكنون بعنوان يك فرهنگ براي مردم اوز براي تامين آب باقي مانده است
از توجه و لطف دوست گرامی (همشهری) و دیگر دوستان سپاسگزارم
این ثبت برکه ها نونی شده است برای اوقاف که همه زمین ها را مالک شود
آقای خسرو منظور از ثبت برکه ها فکر کنم ثبت اسناد و املاک نیست، منظور ثبت ملی است وگرنه اوقاف که کار خودشو انجام میده