گفت و گو با شهرام حسین نیا؛ نائب رئیس انجمن نمایش اوز

 پیام اوز/ جعفر کمالی: شهرام حسین‌نیا فرزند عبدالله متولد ۱۳۵۳ در اوز است. تحصیلات ابتدایی خود را دردبستان بدری و درخشان، راهنمایی را درمدرسۀابن‌سینا و دبیرستان را در بهروزیان گذرانده و دارای فوق‌لیسانس جغرافیای طبیعی گرایش ژئومرفولوژی و رئیس ادارۀ خدمات آموزشی دانشگاه پیام نور مرکز اوز است. او فعالیت تئاتر خود را ازبیست‌وپنج‌سالگی و با نقد تئاتر آغاز کرد و در حال حاضر نایب‌رئیس انجمن نمایش اوز است.

در ادامه، جزئیات گفت‌وگویمان با شهرام حسین‌نیا را بخوانید.

*پیشینۀ تئاتر اوز را معرفی کنید.

تئاتر اوز سابقۀ ۸۰ ساله دارد، امابه‌طور خلاصه از دهۀ ۴۰ شمسی می‌توان تئاتر را به‌وضوح دید و اگر بخواهیم تئاتر اوز را از نظر فعالیت تقسیم‌بندی کنیم، چندین دوره رونق و اُفت داشته که مهم‌ترین افت آن از سال ۸۳ تا اوایل دهۀ ۹۰ بود که یک افت محسوس به‌حساب می‌آمد، ولی بعد از سال ۹۳ که با بازگشت قدیمی‌ها به تئاتر همراه بود، دوباره رونق به صحنۀ تئاتر بازگشت و در حال حاضر هم‌گروه‌های فعالی مشغول به کار هستند.

*انجمن نمایش اوز را معرفی کنید.

در بهمن‌ماه گذشته دورۀدوساله از فعالیت انجمن نمایش به اتمام رسید و باید دبیر و هیئت‌رئیسۀ جدید انتخاب می‌شد. انجمن نمایش یکی از چهار انجمنِ خانۀ فرهنگ است که دارای دبیر استانی است و انتخابات انجمن نمایش هم استانی و همزمان با کل استان فارس است. ۲۸ بهمن ۹۵ انتخابات انجمن نمایش برگزار شد که سیدمرتضی هاشمی به‌عنوان دبیر و نمایندۀ شورای سیاست‌گذاری انجمن نمایش در استان انتخاب شد و اعضای هیئت‌رئیسه شامل شهرام حسین‌نیا، به‌آذین کرامتی، علی بازگیر و عبدالله امینی هستند که زیر نظر فروغ هاشمی به‌عنوان رئیس ارشاد فعالیت می‌کنند. اولین انجمن نمایش اوز در سال ۱۳۸۱ شروع به فعالیت کرد؛ با این حساب این انجمن قدمتی ۱۵ ساله دارد.

*فعالیت‌های انجمن نمایش در سال ۹۵ را شرح دهید.

بعد از اُفتی که قبلاً گفتم، از سال ۹۳ بعضی از قدیمی‌ها بازگشتند؛ مثل گروه صحنه، که باعث شد گروه‌های دیگر هم فعال شوند و یک رقابت سالم به وجود آید.اوج کار تئاتر در سال ۹۵ بود. در سال ۹۵ جشن روز جهانی تئاتر به‌خاطر همزمانی با روز اوز، توسط خود استان به اردیبهشت موکول شد و بعدازاین‌کهگروه‌ها فعال شدند جشن تئاتر را در اردیبهشت برگزار کردیم و از بچه‌های قدیمی و جدید که حدود ۶۰ نفر بودند، حضور داشتند و یک دورهمی بود که هیچ مسئولی حضور نداشت تا بشود در یک جمع تئاتری تمام مشکلات و پیشنهاد‌ها بیان شود.

بعدازاین جشن چندین متن به ادارۀ ارشادتوسط گروه‌ها ارسال شد که بعد از بازخوانی ابتدا در اردیبهشت تئاتر “دوستت دارم با صدای آهسته” به کارگردانی سید مرتضی هاشمی و توسط گروه ققنوس به روی صحنه رفت و در جشنوارۀشب‌های تئاتر لارستان نیز شرکت نمود. سپس در شهریورماه تئاتر “قوی‌تر” به کارگردانی به‌آذین کرامتی توسط گروه صحنه به اجرا درآمد و در اسفندماه نمایش “باران مایه‌های دختری از جنس من” به کارگردانی خودم و توسط گروه دانشگاه پیام نور به اجرا درآمد.

به‌جز این سه نمایش، برای گروه‌های فعال کارت عضویت صادر کردیم، چندین بار با ارگان‌های مختلف مثل آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها برای تعامل و همکاری بیشتر جلسه داشتیم. برای جشنوارۀ دهۀ فجر آموزش‌وپرورش اعضای هیئت‌رئیسه به‌عنوان داورهای جشنواره انتخاب شدند و از بین تئاترهای اجراشده توسط مدارس،استعدادهای عالی شناسایی شد. حتی از مدارس روستاهایی همانند کوره و گلار نیز نمایش‌هایی به روی صحنه رفت که جای تشکر دارد.انجمن نمایش صرفاً تئاتر نیست و شامل موارد دیگری نیز می‌شود، از جمله: تئاتر صحنه‌ای، تئاتر خیابانی، تئاتر عروسکی، جُنگ و هر نوع کلاس و کارگاهی که به نمایش مربوط باشد.

*بزرگ‌ترین دستاورد تئاتر در سال ۹۵ چه بود؟

در وهلۀ اول تمام گروه‌ها نسبت به هم همدل شدند و تعامل عالی میان آن‌ها برقرار شد.سپس هیئت‌رئیسۀ انجمن نمایش توانست اجراهای موفقی داشته باشد و مهم‌ترین دستاورد، شناسایی استعدادها در مدارس بود.

*گروه‌های فعال نمایش بخش اوز را معرفی کنید.

در حال حاضر پنج گروه فعال در اوز وجود دارد. گروه ققنوس به سرپرستی سید مرتضی هاشمی، گروه صحنه به سرپرستی به‌آذین کرامتی، علی‌رضاخادم‌پور، شهرام حسین‌نیا و فرشید زمانی، گروه میلاد به سرپرستی علی بازگیر، گروه دانشگاه پیام نور به سرپرستی امور فرهنگی دانشگاه و گروه دانشگاه آزاد به سرپرستی امور فرهنگی دانشگاه.روستاهای بخش اوز نیز درزمینۀفعالیت‌های نمایشی و حمایت تماشاگران از نمایش در سال ۹۵ فعالیت داشته‌اند.

*چه برنامه‌هایی برای امسال دارید؟

باز فکر کنم که سال ۹۶ یک سال پرکار برای تئاتر باشد. ابتدا جشن شبی با هنرمندان تئاتر را داریم که برخلاف سال قبل، امسال جشن خیلی بزرگی با حضور مسئولان برگزار خواهد شد. قبل از این جشن،نمایشی به نام “ستاره‌هابه همه چشمک می‌زنند” توسط گروه ققنوس به کارگردانی نعیم منفرد اجرا خواهد شد و بعد از آن گروه صحنه یک تئاتر طنز با عنوان”پزشک نازنین” را خواهد داشت که احتمالاً بعد از رمضان اجرا می‌شود. گروه میلاد هم دارد روی یک متن کار می‌کند و همچنین دانشگاه آزاد و گروه ققنوس هم روی متن‌هایشان کار می‌کنند. در حال حاضر سعی شده گروه‌هادرسبک‌های مختلف متن‌ها کار کنند و یک جهت خاصی را نروند تا همۀطیف‌های جامعه را درگیر کند.

در اردیبهشت جشنوارۀآموزش‌وپرورش با محوریت آسیب‌های اجتماعی هم برگزار می‌شود و همچنین سعی براین است که کلاس یا کارگاهی دربارۀ کارگردانی، بازیگری یا نقد تئاتر برگزار شود. این خلاصه‌ای از برنامه‌های انجمن نمایش در نیمۀ اول سال ۹۶ بود.

*روند اجرای یک تئاتر چگونه است؟

خیلی‌ها فکر می‌کنند یک تئاتر در عرض یک یا دو ماه آماده می‌شود، ولی در واقعیت این‌طور نیست. وقتی‌که متنی به دست یک گروه می‌رسد باید چندین بار خوانده شود و مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و هنگامی‌که مشخص شد متن کیفیت لازم را دارد، عوامل کار مثل بازیگران، کارگردان و … انتخاب می‌شوند و طی یک نامۀ کتبی سه نسخه از متن به همراه شیوۀ اجراییبه ادارۀ ارشاد ارسال و ادارۀ ارشاد به انجمن نمایش ارسال می‌کند و گروه بازخوان انجمن نمایش متن رامی‌خواند و بعدازاین‌که همه متن را تأیید کردند، کارگروه نمایش و تمرینات آن آغازمی‌شود و بسته به نوع متن،تمرین‌ها بین ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد و در حین تمرینات طی چند مرحله گروه بازبین انجمن نمایش به رفع اشکالات نمایش می‌پردازد و در پایان، یک بازبینی نهایی صورت می‌گیرد و باید گروه نمایش اجرای بازبینی و اجرای روز نمایشش یکی باشد. در آخرین مرحله، بین ۷ تا ۱۰ روز نمایش برای عموم به اجرا درمی‌آید.

*آیا تئاتر درآمدی دارد؟

تئاتر در اوز سود چندانی ندارد و فقط در حدی است که هزینه جبران شود. تئاتر عشق است و حتماً باید به تئاتر علاقه داشته باشیم و اگر کسی برای پول وارد تئاتر شود شکست خواهد خورد.

*یک تئاتر خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

اول باید دارای متن قوی و باکیفیت باشد و سپس عوامل قوی از بازیگران،کارگردان تا تدارکات که در یک راستا و هدف باشند.

* آیا کسی با تحصیلات دانشگاهی تئاتر در اوز وجود دارد؟

بیشتر بچه‌های قدیمی دارای تحصیلات دانشگاهی نیستند به خاطراین‌که رشته‌های مرتبط، در دانشگاه‌های منطقه وجود نداشته، ولی در کلاس‌های آموزشی استادان بزرگ شرکت کرده‌اند. در حال حاضرخانم دنا میراحمدی در رشتۀ تئاتر فارغ‌التحصیل شده‌اند و خانم ندا منفرد نیز مشغول تحصیل در رشتۀ تئاتر هستند.

*درزمینۀاستعدادیابی چه فعالیتی داشته‌اید؟

نیاز هست که برای پشتوانۀ تئاتر استعدادیابی صورت گیرد. خود هیئت‌رئیسۀانجمن نمایش دارای اساس‌نامه است که در یکی از بندهای آن بر لزوم استعدادیابی تأکید شده است. الآن استعداد در مدارس زیاد است و از بین نمایش‌هایی که در مدارس برگزار شده استعدادهایی را شناسایی کرده‌ایم که بیشتر البته در بین دختران وجود داشته و بایستی برای پسران برنامۀ مدون تعیین شود. چندین جلسه با آن‌ها گرفته شده و مقرر گردیده تعاملی با آموزش‌وپرورش داشته باشیم تا روی این استعدادها کار شود.

*مشکلات تئاتر اوز چیست؟

مشکلات زیاد است، اولین مورد آن حمایت است. تا قبل از ریاست خانم هاشمی این حمایت‌ها خیلی کم بود ولی از زمان حضور ایشان بحمدالله حمایت مسئولین بهتر شده است. مشکل بعدی مکان نمایش است. اوز بعد از این‌همه سال فعالیت هنوز یک سالن نمایش استاندارد که بتوان در آن اجرا داشت، ندارد. الآن بهترین سالن نمایش اوز، سالن دانشگاه پیام نور است ولی این سالن، استانداردِ تئاتر نیست. جا دارد همین‌جا اعلام کنم که اگر خیرین از دستشانبرمی‌آید برای سالن نمایش اوز کمک کرده و این سالن را برای جوانان آماده کنند. با این کار خیلی از مشکلات و معضلات جوانان حل می‌شود.

مشکل بعدی، مشکل بودجه است. الآن تئاتر منطقه هیچ بودجه‌ای ندارد و هر گروه باید تأمین‌کنندۀ بودجۀ خودش باشد. یکی از مشکلات دیگر کمبود بازیگر است که با استعدادیابی این مشکل برطرف می‌شود. با وجود همۀ این کمبودها، گروه‌ها با عشق به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

*جایگاه تئاتر اوز در منطقه چگونه است؟

جایگاه تئاتر اوز همیشه در منطقه بالا بوده؛ چه در روزهای اُفت و چه در زمان رونق، همیشه به دیدۀ تحسین به تئاتر اوز نگریستهمی‌شود.

*استقبال مردم از تئاتر چگونه است؟

مردم بخش اوز فهم و شعور فرهنگی بالایی دارند. زمانی که تئاتر در حال اُفت بود مسلماًتماشاگری نبود ولی زمانی که تئاتر رونق داشته باشد تماشاگر به سالن‌های نمایش می‌آید. زمانی باور غلط بود که مردم بیشتر از جُنگ استقبال می‌کنند. اینک تماشاگر درک کرده که تئاتر تمام علوم را در برمی‌گیرد و می‌شود از تئاتر لذت برد. باید یک تشکر ویژه از مردم شهرم بکنم که هر وقت تئاتر فعال بوده تمام حمایت خود را از تئاتر انجام داده‌اند.

*اعضای گروه نمایش فقط فعالیت تئاتر انجام می‌دهند؟

گروه‌های تئاتر صرفاً به خاطر کمبود امکانات، فقط کار تئاتر انجام نمی‌دهند و کارهای فرهنگی دیگری نیز انجام می‌دهند؛مثلاً گروه صحنه درآمدِ روز آخر اجرای تئاتر “قوی‌تر” را به کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست اهدا کرد،ویاگروه‌های دانشگاه در قبال اجراهای خودکارهای فرهنگی زیادی مثل بازدید از خانۀ سالمندان و بهزیستی را انجام می‌دهند. یکی از نکات مثبت، تعامل عالی بین انجمن‌های خانۀ فرهنگ است که انجمن‌ها با کمک یکدیگر به اجرای برنامه‌ها و مراسم‌هایشان می‌پردازند.

*برای کسانی که می‌خواهند کار تئاتر را دنبال کنند،چه توصیه‌ای دارید؟

کار تئاتر سودآور نیست و وقت‌گیر هم هست، پس باید اول عشق به این کار در فرد وجود داشته باشد. سپس استعداد خیلی مهم است و در کنار عشق و علاقه و استعداد،حتماً آموزش را نباید فراموش کرد. علاقه‌مندان به این کار احترام به پیشکسوت تئاتر را نباید فراموش نکنند. این امر، یکی از موضوعات اساسی برای همدلی در تئاتر اوز است.

*چند کلمه می‌گویم، اولین جمله‌ای که ذهنتان رسید، بگویید.

– تئاتر: عشق.*** – اوز: شهر فرهنگ و هنر.*** – نمایش‌نامه: گام اولیۀ اجرای تئاتر.***- صحنه: خاطرات اجرای تئاتر از اول تا آخر.*** – بازیگر: کیفیت اجرای تئاتر.

*سخن آخر.

در این گفت‌وگو به‌جز سخنان کلّی نام کسی بیان نشد. چون هنرمندان تئاتر در اوز از قدیم تا الآن خیلی زیاد هستند، پس نام کسی را ذکر نمی‌کنم تا اسم کسی از قلم نیفتد. مهم این است که تمام کسانی که در تئاتر اوز مشارکت می‌کنند،به‌صِرف نام و عنوان نیست. از این روبه‌طور جامع دربارۀ تئاتر و گروه‌های اوز صحبت کردم.

از پیام اوز که این فرصت را برای معرفی تئاتر شهر داشت، تشکر می‌کنم. تشکر ویژه‌ای دارم از مردم شهرم که امیدوارم حمایتشان از تئاتر همچنان ادامه یابد. مسئولین فرهنگی شهرمان حمایتشان را از تئاتر بیشتر کنند. همچنین لازم است تشکر ویژه‌ای داشته باشم از مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس آقای دکتر مریدی، خانم هاشمی ریاست ادارۀ ارشاد و سید مرتضی هاشمی رئیس خانۀ فرهنگ. به امید روزی که تئاتر اوز در جشنواره‌های استانی و کشوری حضور داشته باشد.

از فرمانداری ویژۀ لارستان، بخشدار اوز، شهردار و شورای اسلامی شهر اوز، ریاست آموزش‌وپرورش منطقۀ اوز و معاونین فرهنگی اداره، بیمارستان امیدوار اوز، ادارۀ ورزش و جوانان، رؤسای دانشگاه‌های پیام نور و آزاد اسلامی وهیئت‌امنای دانشگاه‌ها، انجمن‌های فعال خانۀ فرهنگ اوز و روستاها، خیرین فرهنگی اوز و خانواده‌ام که همیشه حمایت آن‌ها باعث ایجاد انگیزه در جوانان علاقه‌مند به تئاتر شهر گردید،نیز تشکر می‌کنم.