محمدرفیع ضیایی هنرمند بزرگی که دیگر در میان ما نیست

هادی صدیقی : محمدرفیع ضیایی کاریکاتوریست، نویسنده، پژوهشگر و هنرمند بزرگ و نام آشنای ایران شامگاه دوم تیرماه نود و پنج در شصت و هشت سالگی درگذشت و جامعه هنری ایران را اندوهگین ساخت.
ضیایی که زاده ۱۳۲۷ در شهر اَوز در جنوب استان فارس بود سال ها در تهران به کار هنری، تحقیق و پژوهش مشغول بود و علاوه بر کتاب هایی که در زمینه هنر نوشته بود، کتابی درباره فرهنگ و آداب و رسوم مردم زادگاهش اوز را در دست نگارش داشت که پیشتر مقالاتی از آن را در مجله فرهنگ و مردم نیز به چاپ رسانده بود. ضیایی از آن دست هنرمندان بی ادعا بود که در گوشۀ خلوت خویش بدون سر و صدا به تحقیق و پژوهش و خلق آثار هنری مشغول بود که درگذشتش ضایعه ای بزرگ برای ایران به ویژه جامعه هنری است.
جمال رحمتی در روزنامه اعتماد پیشتر به معرفی محمدرفیع ضیایی پرداخته است که  آن را با هم می خوانیم:
«سال پيش در راه برگشت از سفر، براي دوستانم فلش مموري سوغاتي آوردم كه همه آنها معيوب از آب درآمد. معيوب كه چه عرض كنم، اصلا فلش مموري نبود. يك چيزي بود با شكل و شمايل آن.
كساني كه بندرعباس رفته اند يك جا را به خوبي مي شناسند، جايي را كه كالاها به شكل ارزان تر به فروش مي رسد و شكل سنتي تري هم دارد كه من هم سوغاتي ها را از آنجا خريدم: بازار اِوزي ها. هرچند كه فروشنده ها دستفروش بودند و اصالت شان اوزي نبود، اما به هر حال باعث شد از يكي از شاخص ترين كارتونيست هاي فعال در زمينه تئوري و عملي ياد بكنيم. 

محمدرفيع ضيايي درسال ۱۳۲۷ در شهر اوز از توابع فارس به دنيا آمد. او از معدود كساني است كه علاوه بر كار عملي، به كار تئوري نيز دلمشغولي دارد. دلمشغولي اش هم حد و اندازه نمي شناسد: از نخستين كاريكاتورهايي كه در ايران چاپ شده اند تا چاپ صدها مقاله تخصصي درباره كاريكاتور در ايران و جهان. شايد به جرات بتوان گفت پركارترين كارتونيست در حوزه تئوري كارتون و كاريكاتور، محمد رفيع ضيايي است. او بيش از ۳۰ سال فعاليت مستمر مطبوعاتي دارد و علاوه بر آثار بي شماري كه چاپ كرده، يك كارتونيست بسيار خوش قريحه را به جامعه كارتونيست ها اضافه كرده. لاله ضيايي را مي گويم كه همزمان با پدرش و پا به پاي او در مطبوعات كار مي كند. فعاليت هاي او به ترتيب شامل موارد زير است: مجله هزارقصه، كارتون براي كودكان، عضو هيات تحريريه مجله فكاهي و طنز فكاهيون، عضو هيات تحريريه و معاون سردبير در مجله فكاهي و طنز خورجين، عضو هيات تحريريه در نشريات موسسه گل آقا در هفته نامه، ماهنامه، سالنامه گل آقا و كتاب كاريكاتور. همكاري مستمر با مجله كيهان كاريكاتور و مجله پيلبان، چاپ صدها مقاله تخصصي درباره كاريكاتور در ايران و جهان، چاپ بيش از ۲۵ كتاب براي كودكان و نوجوانان، چاپ چندين هزار كاريكاتور، طرح و كاريكاتور تزييني در نشريات، مصور كردن چندين كتاب از طنزپردازان و فكاهي سرايان ايران، عضويت در شوراي برنامه ريزي و هيات انتخاب آثار كاريكاتور دوسالانه بين المللي تهران در چندين دوره، مسوول همايش بين المللي كاريكاتور تهران در دوره دوسالانه چهارم و پنجم، عضو هيات داوران تخصصي انتخاب آثار طنزپردازان نوشتاري و تصويري براي انتخاب بهترين هاي مطبوعاتي در چندين دوره، عضو هيات داوران مسابقه بين المللي كاريكاتور «گفت وگوي تمدن ها» موسسه گل آقا در سال ۱۳۷۹، عضو هيات داوران مسابقه بين المللي كاريكاتور «راه و سفر» موسسه گل آقا، دبير نخستين مسابقه كاريكاتور دريايي كشور، عضو هيات داوران مسابقه اينترنتي «فلسطيني خانه ندارد» سال ۱۳۸۳، دريافت جايزه ويژه سي ويكمين مسابقه اسكوپيه سال ۱۹۹۹، دريافت مدال برنز و ديپلم افتخار – جايزه شهر تولينتيو سال ۲۰۰۳، دريافت جايزه دوم شانزدهمين مسابقه اولنس بلژيك سال ۲۰۰۴ و كلي افتخارات ديگر كه فضاي محدود ستون اجازه ذكر همه آنها را نداد.» (به نقل از روزنامه اعتماد، شماره  ۲۳۰۲ مورخ۱۲/۸/۹۰، صفحه  آخر)
در اوایل دهه هشتاد که صفحه نسل پویای عصر اوز را در اختیار داشتم با همکاری کاریکاتوریست های جوان شهر اوز ستون کاریکاتور را راه اندازی کردیم. در آن زمان با روانشاد ضیایی تماس گرفتم و از ایشان راهنمایی خواستم که ایشان بدون منت و مکاتبه ای به آموزش کاریکاتوریست های شهر اوز پرداختند و جزوات دست نویس خودشان در زمینه آموزش کاریکاتور را برایم فرستادند تا دراختیار هنرمندان قرار گیرد. آخرین بار نوروز نود و چهار در پارک نوروز اوز ایشان را دیدم که در حال بازدید از نمایشگاه روز اوز بودند و گپ و گفت و گوی کوتاهی با ایشان داشتم. نوروز امسال نیز از دور و در یکی از خیابان های اوز ایشان را دیدم ولیکن دیدار حضوری میسر نشد.

درگذشت این هنرمند بزرگ را به مردم ایران، بویژه همشهریانم در شهر اوز و خانواده گرامیشان تسلیت می گویم.
روانش شاد و یادش گرامی باد