فروغ هاشمی*: توسعه و پيشرفت هر جامعه در گرو تحقق توسعه فرهنگي و پيش شرط بنيادي توسعه اجتماعي است. يکي از محورهاي اصلي توسعه و شايد اصلي‌ترين آن را بايد مشارکت فرهنگي دانست. اگربنا باشد توسعه فرهنگي تحقق يابد، بايد فرهنگ از وضعيتي که درآن به شکل کالايي لوکس مطرح است ،خارج شود و در دسترس همگان به ويژه گروه هاي محروم اقتصادي ،اجتماعي قرار گيرد. مشارکت فرهنگي بهره مندي و بهره گيري عموم مردم از مجموع کالاها، تجهيزات، اشياء و محتواي فرهنگي را ممکن مي کند.
امروز توسعه فرهنگي و اجتماعي و گره زدن آن با برنامه هاي فرهنگي و نذر كتاب و كار فرهنگي بيش از گذشته بين مردم رواج پيدا كرده است.
قبل از اينكه بخواهم درباره نذر كتاب و فرهنگ صحبت كنم كمي به پيشينه نذر بپردازم البته نذر كلمه عربي است به معني عهد و پيمان و به لحاظ دیرینه شناسی این عمل دارای پیشینه بسیار زیادی در تاریخ زندگی انسان است. همواره انسان در طول تاریخ برای رسیدن به خواسته هایش از این ابزار سود جسته و با نذر نمودن سعی نموده تا رضایت معبود خویش را در جهت تأمین نیازهایش جلب نماید.كه البته به روش هاي مختلفي نذر خود را اداميكند ،يكي براي حاجت گرفتن و يكي براي رضاي خدا و ديگري براي عمل خير و بخشش ، در اين ميان نيت و انجام نذر بر اساس اعتقادات هرشخص متفاوت است.
شخصي مسجد و مدرسه و دانشگاه و مكان آموزشي و فرهنگي و درماني وكتابخانه مي سازد و ديگري وسايل مورد نياز براي تجهيز آن فراهم مي كند وشخصي با زبان و قلم خود تشويق و راهنمايي مي كندو همه اينها از اهميت بسيار ويژه اي برخورداراست .البته در برخوردهاي اجتماعي يكي از عوامل محبت آفرين، داشتن روحيه “سپاسگزاري”و “قدرداني” و”حق شناسي” نسبت به انجام اين عمل است، اسم نذر و انفاق و بخشش و نيكوكاري و هديه داشته باشد يا هر عنوان ديگري.. خيلي از افراد هستند كه باوجود در اختيار داشتن مال و ثروت و امكانات قدمي در راه بخشش احسان و نیكوكاری بر نمي دارند اما افرادي نيز هستند كه شايد خودشان هم نيازمند باشند اما سعي مي كنند كاركردهای زیادی در عرصه‌های فردی، اجتماعی، فرهنگی، معنوی و…انجام دهند. انسان‌های صاحب خرد و اندیشه در هر عصر و نسلی، سعی و تلاش نموده‌اند خود را به صفت و ویژگی احسان و نیكوكاری، بذل و بخشش آراسته سازند،وقف و نذر باشديا مواردي كه ذكر كردم كه البته همه قدم هايي كه برمي دارند و فرصت هايي كه ايجاد مي كنندهمواره شامل سپاس و تشكر، در مقابل “نعمت” و آنچه در توان دارند است.
از فرصت استفاده كنم وكمي هم به نذرهاي فرهنگي و كتابخواني در شهرستان اوز اشاره داشته باشم يا به عبارتي نذر دانايي و كتاب..
از زمان كودكي خود به ياد دارم در هر محله افرادي به صورت رايگان و در خانه خود كه اغلب به آنها مكتب مي گفتيم مكاني را اختصاص به آموزش قرآن داده بودند و به كودكان جز سي قرآن كه به (جزوي ،جزعم)معروف بود آموزش و هديه مي دادندو بعد از تمام كردن ،مرحله بعدآموزش كتاب قرآن بود كه بازهم رايگان به فراگيران اهدا ميشد.در مراسم عزاداري يا پرسه نيز در قسمتی از محل برگزاری مجلس ترحیم ،پارچه اي روي ميزي پهن می كردند و بر آن قرآن و گلاب پاش و صندوقی حاوی جزوه هایی مشتمل بر یک دورة کامل قرآن به نام سی پاره مي گذاشتند تاآنهايي كه براي عرض تسليت به مجلس مي آمدند براي فوت شدگان بخوانند و جز خوانده شده را در صندوق قرار مي دانند،و بازهم اين سي جز رايگان در اختيار صاحب عزابراي خواندن قرار مي گرفت كه اين رسم هنوز هم ادامه دارد.از ديگر موارد كتابهاي حديث و سنت بود كه به شيوه آسان براي آموزش در مساجد و مكتب خانه بود كه توسط علما و شيوخ نوشته شده بود.
اينها مثالي بود بر اين ادعا كه مردم شهرستان اوز از گذشته نذر كتاب و كار فرهنگي رابا هدف كار خير و تشويق به خواندن و آموزش و بر اساس اعتقاد ديني هم دنبال مي كردند.(البته در نوشته اي ديگر به مواردي از نذرهاي ديگر وتكميلي بحث اشاره خواهم كرد)
در عصر حاضر نيز با فراهم نمودن زير ساخت ها دانشگاه ها و مراكز آموزشي و فرهنگي و ديني خير ساز در شهرستان باعث شده است كه توجه به فرهنگ كتاب و كتابخواني و نذر كتاب و كارفرهنگي بيش از گذشته و به شيوه هاي مختلف ادامه داشته باشد. در سالهاي اخيرنيز برخي ازكارهايي كه بانيت خيرتوسط خيرين و مردم و مسئولين اين شهرستان انجام شده است.
–نذر كتاب يا اهدا كتاب يا هر اسمي كه بتوان بر آن گذاشت در قالب اهدا كتاب به مساجد محله..
–عيدي باكتاب و ختم با كتاب
-ايجاد ايستگاه هاي مطالعه در سطح شهر و ادارات
–تجهيز كتابخانه ها در همه مدارس
–اهدا و نذر كتاب و قرآن در ماه رمضان و ماه محرم به مساجد و كانون هاي مساجد و مكتب خانه ها
–اهدا كتاب به انجمن ها و سمن هاي مردم نهاد و مشاركت آنها براي خريد كتاب.
–نذر كتاب و نذر لوازم التحرير و كيف كتاب براي مناطق محروم
–كوله كتاب عشاير(كيفي شامل كتاب داستان و دفتر و لوازم التحرير)براي كودكان عشاير
–راه اندازي كمپ دانايي و اهدا كتاب و داستان هاي بومي و محلي به مسافران نوروزي
–كمپ رايگان مهرباني كتاب شامل كتابهاي خوانده شده براي استفاده عموم
-تجهيز ايستگاه هاي مطالعه سطح شهر
–نذر كتاب براي زندان
–نذر كتابهاي مرتبط با رشته تحصيلي براي دانشجويان خصوصا دانشجويان رشته روانشناسي
–نذر كتاب براي كارگاه هاي آموزشي روانشناسي و پيشگيري از آسيب
–چاپ كتاب نويسندگان اوزي (توسط نويسنده يا خيرين)و اهداي آن به شهرستان اوز و شهرستان هاي فارس
-برپايي كاروان دانايي در قالب داستان هاي كوتاه و اهدا به كسبه و بازاريان
-اهدا كتاب و مجله به مطب پزشكان و سالن هاي آرايشي و ايجاد كتابخانه هاي كوچك
–نذر كتاب و كتاب دعا به نيت اموات
–اهدا كتاب به همه كودكان مدارس ابتدايي شهر
(برپايي ايستگاه نذر كتاب و كمك به كتاب براي روستاهاي محروم كشور و مشاركت خوب مردم در اين امر …(روستاي فيشور) كه فعاليت هاي گسترده روستا به زودي اطلاع رساني مي شود.
–نذر كتاب براي سالمندان…
–اهدا كتاب به كودكان جشنواره هاي مختلف شاهنانه خواني،گلستان خواني ومناسبت ها و مراسم ها..
و اين نذرها و بخشش و اهدا همچنان ادامه دارد..
كه در اين ميان و در سالهاي اخير نبايد حضور افراد فعال و مشتاق و علاقه مند به ترويج فرهنگ كتابخواني را ناديده گرفت و شركت در طرح هاي پايتخت كتاب و شهرهاي فعال و خلاق و برنامه هاي ترويج كتابخواني عامل مهمي براي كمك به فرهنگ مطالعه بوده است، افرادي كه به زودي معرفي مي كنم و با چاپ كتاب و يا خريد كتاب و خواندن كتاب وبه هر وسيله اي به اين فرهنگ زيبا كمك كرده اند ،تا فرهنگ كتابخواني و مطالعه را نهادينه كنند، البته بيشترين نقش را قبل از جامعه خانواده دارد و خانواده ها هم فراموش نكنند كه فرزند كتاب خوان نه‌تنها به رشد علمي و عملي خود كمك مي‌كند بلكه در رونق اجتماعي اين كار فرهنگي نيز مؤثر است.
با اين مقدمه مي خواهم چند سئوال از كساني كه سال‌هاست ارتباطی نزدیک با مطالعه و کتاب داشته و دغدغه‌ای براي پيشرفت جامعه و شهرستان دارند و مطالبي به نقد هر كار و عمل انجام شده گاهي منتشر مي كنند بپرسم…
-آخرین کتابی که خوانده اید و از آن لذت برده اید چه بوده؟
–آيا تا به حال به سراغ كتاب با موضوعي
كه دوست داشته ايد رفته ايد؟
–آيا براي گرفتن مدرك تحصيلي درسي وپاس كردن درس هم كتاب نخوانده ايد؟
–آيا براي سرمايه گذاري در حوزه اقتصاد و يا قبل از شروع يك هدف و يك برنامه ريزي درست نياز به مطالعه نداشته ايد؟
-آيا از تجربه و مشورت ديگران و بزرگان كه كتابي گويا هستند در هيچ مسيري بهره نبرده ايد؟
–تا كنون براي خود يا كودك خود كتابي نخريده ايد؟
–به نمايشگاه كتاب و يا كتابخانه سر زده ايد؟پاي گفتگوي نويسنده اي نشسته ايد؟
و اين را هم بارها از خود بپرسيد
–چه تفاوتی میان انتقاد و ارزیابی عملکرد وجود دارد؟
بدون شك اينگونه نبوده ونخواهد بود،واهل مطالعه و كتاب وكار فرهنگي و مشاركت اجتماعي هستيد و سئوال ديگر واقعا چه مساله‌ای باعث تلخ زبانی و نامهربانی شده است؟
مشاركت خوب مردم در اين امر …(روستاي فيشور)كه فعاليت هاي گسترده روستا به زودي اطلاع رساني مي شود.
–نذر كتاب براي سالمندان…
–اهدا كتاب به كودكان جشنواره هاي مختلف شاهنانه خواني،گلستان خواني ومناسبت ها و مراسم ها..
و اين نذرها و بخشش و اهدا همچنان ادامه دارد..
كه در اين ميان و در سالهاي اخير نبايد حضور افراد فعال و مشتاق و علاقه مند به ترويج فرهنگ كتابخواني را ناديده گرفت و شركت در طرح هاي پايتخت كتاب و شهرهاي فعال و خلاق و برنامه هاي ترويج كتابخواني عامل مهمي براي كمك به فرهنگ مطالعه بوده است، افرادي كه به زودي معرفي مي كنم و با چاپ كتاب و يا خريد كتاب و خواندن كتاب وبه هر وسيله اي به اين فرهنگ زيبا كمك كرده اند،همه اين فعاليت براي بهتر شدن با روش ها و عناوين مختلف و خلاق براي اين است كه فضا براي آموزش و يادگيري فراهم باشد،هرچند بيشترين نقش را قبل از جامعه خانواده دارد و خانواده ها هم فراموش نكنند كه فرزند كتاب خوان نه‌تنها به رشد علمي و عملي خود كمك مي‌كند بلكه در رونق اجتماعي اين كار فرهنگي و مشاركت گروهي نيز مؤثر است.
با اين مقدمه مي خواستم چندپرسش نيز از عزيزاني داشته باشم كه خود نيز سال‌هاست ارتباطی نزدیک با مطالعه و کتاب و دغدغه پيشرفت جامعه و شهرستان دارند و اما در فضاي مجازي اقدام به نشر مطالبي مي كنند. در خلوت خودخود فكر كنيد و پاسخ دهيد. فعاليت هاي فرهنگي و كتابخواني چه ضرري براي ما و جامعه ما داشته است كه مورد بي مهري برخي افراد قرار مي گيرد؟
-آخرین کتابی که خوانده اید و از آن لذت برده اید چه بوده؟
-آيا تا به حال به سراغ كتاب با موضوعي
كه دوست داشته ايد رفته ايد؟
-آيا براي گرفتن مدرك تحصيلي حتي كتاب درسي و پاس كردن درس هم كتاب نخوانده ايد؟
-آيا براي سرمايه گذاري در حوزه هاي مختلف اقتصادي يا قبل از شروع يك هدف و يك برنامه ريزي درست نياز به مطالعه نداشته ايد؟
-آيا از تجربه و مشورت ديگران و بزرگان كه كتابي گويا هستند در هيچ مسيري بهره نبرده ايد؟
-تا كنون براي خود يا كودك خود كتابي نخريده ايد؟
-به نمايشگاه كتاب و يا كتابخانه سر زده ايد؟پاي گفتگوي نويسنده اي نشسته ايد؟
و اين را هم بارها از خود بپرسيد
-چه تفاوتی میان انتقاد و ارزیابی عملکرد وجود دارد؟
بدون شك اينگونه نبوده ونخواهد بود و شما بيشترين سهم را در آموزش و دانايي و كمك به فرهنگ سازي كرده ايد و مديون آنهايي هم هستيد كه براي آموزش شما هزينه داده اند…
حال پرسش ديگركه ذهن را درگير مي كند واقعا چه مساله‌ای باعث تلخ زبانی و نامهربانی شده است؟
براساس مطالعاتی که روان‌شناسان در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ انجام داده‌اند، کسانی که كتاب می‌خوانند و مطالعه دارند میان انسان‌ها بیشترین قدرت همدلی با دیگران را دارند و قابلیتی دارند با عنوان « تئوری ذهن » که در کنار آنچه خود به آن اعتقاد دارند، می‌توانند عقاید، نظر و علائق و سليقه دیگری و نياز جامعه رامدنظر قرار دهند و به آن احترام بگذارند.
یکی از کارهایی که در کشورهای توسعه‌یافته در این زمینه صورت می‌گیرد، استفاده از ظرفیت‌های فضای شهری برای توسعه کتابخوانی است. در برخی از کشورها که اتفاقاً آمار کتابخوانی آنها بالاست، مسئولین به جای استفاده از بنر و تبليغات زياد که حاوی پیام‌های اخلاقی برای کتابخوانی است، آستین‌ها را بالا می‌زنند تا با اجرای طرح‌های مختلف، به میزان کتابخوانی در کشورو شهرشان بيفزايند. البته در شهر ما مديران شهري همراه و پاي كار هستند، اما در فضای شهرهای ديگر دیده میشود.
هدف ماازنذر و وقف و اهدا كتاب و فعاليت هاي كتابخواني و تلاش براي ترويج اين است كه كتاب را از حالت نمايشي بودن و حبس شدن درآورده و به دل مردم ببريم تا بخوانند..
البته در زمان كنوني و باوجود فعاليتهاي مجازي و تبديل تهديدها به فرصت در استفاده بهينه از فضاي مجازي و ارتباط گرفتن مي تواند تسهيلگر باشد هرچند فضاي مجازي جاي مطالعه و ورق زدن كتاب را نخواهد گرفت، اما با آموزش درست مخصوصا به كودكان و نوجوانان مي توان ياد آوري كنيم كه فضاي مجازي هميشه چت كردن و ارسال مطالب و فوروارد كردن نيست، بلكه سرشار از مطالب مفيدي است كه اغلب در همه زمينه ها به ما آگاهي مي دهد.
ببينيد عزيزان اگر كمي انصاف داشته باشيم و انتظارات خود از دیگران را تعدیل کنیم و هر كدام روی تخصص خود که واقعاً مهم هستند، بیشتر تمرکز كنيم و در مورد كتاب و مطالعه نيز تعامل و همکاری بین دستگاهها و مردم در راستای ایجاد فضای مطالعه و ترغیب عموم مردم جامعه به مطالعه و کتاب خوانی بیش از پیش صورت پذیرد،و مانيز بهانه هايی از قبيل گرفتاریهای مختلف اقتصادی، فکری و اجتماعی تا حضور قدرتمند شبکه های مجازی و اخيرا هم شيوع ويروس كرونا در امر مطالعه و كتاب را كه نمي شود انكار كرد كمتر كنيم،حتما روزهاي خوبي پيش رو خواهيم داشت.نشستن و گلایه کردن و كم جلوه دادن كار هاي خوب افراد و گروه ها در همه زمينه ها خصوصا در زمينه ترويج فرهنگ كتابخواني و مطالعه و نذرهاي فرهنگي ويا هر حوزه ديگر كاري را پیش نمی‌بَرد و نتیجه‌ای جز بهانه جویی ندارد. نگذاريم بي خبري و دلسردي مثل علفهاي هرز به قصد تخريب در يك جامعه اي برويد….
يا شبهه ها ذهن ها رادرگير كنند، يكي از مهم ترين كارهايي كه مي تواند آفت جهل را بزدايد، مطالعه است و آنچه مي تواند شبهه هاي ذهني را دفع كند و ايمان و اطمينان را به قلب ها باز آورد،تلاش براي رضا خدا و نيت خير داشتن است. نتيجه هر چه مي خواهدباشد مهم همت و برنامه ريزي و هدف است. ميدان دار بودن ويروس کرونا خيلي ازبرنامه هاي حضوري راكمرنگ كرد وباعث صدمات زياد بر بدنه فرهنگ جامعه شد اما ابزارهای فرهنگی از جمله کتاب و كتاب هاي الكترونيكي و برنامه هاي زنده نويسندگان و …فیلم و شرکت در پویش های فرهنگی و دعوت به کتابخوانی و مسابقات و جشنواره هاي مجازی با هدف مقابله با کرونا سبب ترغیب و بالا رفتن قابلیت های فضای مجازی شده است ماهم به سهم خود كمك كنيم، تا بحران را پشت سر بگذاريم و همدلي براي توسعه و نشاط اجتماعي را مدنظر قرار دهيم.
*سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو دبیرخانه پایتخت کتاب اوز
آبان ۱۳۹۹
Loading ...
درود خداوند بر خانم دکتر هاشمی پرتلاش و پرتوان …..ان شالله بزودی رسما رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان اوز بشن که این قبا بس شایسته شخصیت فرهیخته ایشان است .
درود بر بانوی توانمند و مدیر لایق اوزی . خدا حفظتان کند .
ضمن آرزوی موفقیت و سلامتی برای خانم دکتر هاشمی . از ایشان تقاضا داریم بیشتر از این نوشته های خود را ارائه دهند . لازمه که جامعه از توانمندیهای این بزرگان بهره مند شوند .
آرزو میکنم روزی خانم دکتر هاشمی مدیر کل و شاید هم پستهای بالاتر را داشته باشند . احسنت بانوی فرهیخته .
خانم دکتر هاشمی با قدرت به کار خود ادامه دهید مردم اوز پشتیبان بانوان واقعا توانمندی چون شما هستند .
درود بر دکتر فروغ هاشمی آفرین بر تلاش شما بزرگوار که سالها با عشق و علاقه با وجود پستی و بلندی ها توانسته اید در تشکیل خانه فرهنگ و انجمن های و حمایت از آنها خود را در این عرصه ثابت کردید و اوز را با حمایت خیرین بزرگوار .مسئولین . دبیرخانه پایتخت کتاب. انجمن های شهر . کتابخانه ها و تلاشگران در عرصه کتاب و کتابخوانی به ایران و وزارت خانه معرفی نمودید خداوند روزگار را برایتان شکوفا همراه با پیشرفت قرار دهد
یکی از چیزهای جالب همبن کامنتها هستند بعضی ها آدمها همین که در خبری سر وکله هم کیشانشان پیدا می شود پیداشون می شود و شروع به و چه چه می کنند .
راستی مدیر محترم بعضی از کامنتها را سانسور می کنید در خبر پذیرش دانشجویان یکی دو کلمه از کامنت من رو سانسور کردی ؟
کار نیکو کردن از پر کردن است . عیب جویی و انتقاد و ایراد گرفتن بد نیست اما بشرطی که دستی بر اتش داشته باشی و قبل از هر گونه انتقادی تحقیق و تفحص کردخ باشی و با دلیل واضح و روشن به رد یا قبول چیزی برسی.
بر کسی پوشیده نیست که تلاشگران عرصه فرهنگ در شهر و شهرستان اوز نلاش های زیادی کرده اند انهم در شرایطی که همه چیز اماده و مهیا نبوده است و نیز واقف هستیم که هر انچه میخواهیم همیشه نه در دسترس بوده و نه بسادگی بدست امده است . سرکار خانم هاشمی که از تلاش گران عرصه فرهنگ و ادب شهر و منطقه ستند نکاتی یاد اوری کردند که متاسفانه عده ای براحتی اب خوردن از کنار انها میگذردند .
اضافه نگویم جز این مثل بجا و ماندگار که
دو صد حرف چون نیم کردار نیست .
مانا باشید
با سلام….
انتقادی که راهکار از ورای آن تراوش نکند، خرده گیریست…
و کل زحمت خرده گیران یا در پشت فضای مجازی خلاصه شده که تلاشگری بی وقفه برای تخریبند یا کلیدهای شر در سطح جامعه هستند….
متاسفانه نگاه جامعه به فعالین فرهنگی، نگاهی زودبازده و قابل لمس در اندک زمان است…غافل از اینکه اثرات تلاشگران فرهنگی چه در عرصه کتاب و کتابخوانی و چه در سایر مقوله های فرهنگی شاید یک نسل و بلکه بیشتر در جامعه نمود پیدا کند…
سرکار خانم دکتر فروغ هاشمی: اینک را سپاسم را به محضر شما و سایر فرزانگان و فعالین فرهنگی می فرستم با درودی فراوان ، که یقین دارم اثرش را فرداهای نسلمان، مدیون امروز شماها خواهد بود….. پاینده و مانا باشید….
( شهروند اوزی.. امیررضارضایی)